PAINT IT BLACK
19 september 2020 t/m 28 februari 2021
Dompel je onder in de mysterieuze installatie Zwart water van Armando. Ervaar in het donker hoe het gladde en spiegelende inktzwarte oppervlak van het water de illusie geeft van een onpeilbare diepte. Voor het eerst te zien in het Kröller-Müller Museum!
Zwart water (1964) van Armando (Amsterdam, 1929-Potsdam, 2018), een bassin gevuld met water in een vrijwel volledig verduisterde ruimte, is het middelpunt van de tentoonstelling Paint it black. Het is de eerste keer dat de installatie in het museum wordt opgesteld. In Paint it black wordt Zwart water omringd door dertien ‘beroemdheden’ uit de collectie die in veel gevallen na decennia weer het daglicht zien. Ook in de werken van onder anderen Jo Baer, Ad Reinhardt, Richard Serra, Robert Morris, Louise Nevelson, Francesco Lo Savio en Tony Smith speelt zwart een belangrijke rol.
ZWART IS ZOVEEL
In de kunst kan zwart staan voor de ultieme reductie, de absolute nul. Zwart absorbeert alles, zowel kleur als vorm. Het kan neutraal zijn, maar ook geladen met betekenissen. Het kan staan voor het ontbreken van licht en voor het ongemakkelijke duister. Voor dood en verderf of voor status en gewichtigheid. Soms wordt zwart door kunstenaars gebruikt in een onderzoek naar vorm en compositie. Of benadrukt een zwart oppervlak - de afwezigheid van kleur -, de eigenschappen van een materiaal of de eenheid van een compositie.
UITGELICHT: SKY CATHEDRAL III, LOUISE NEVELSON
Sky Cathedral III (1959) is een vroeg voorbeeld van de zwarte wandsculpturen die Louise Nevelson vanaf de jaren vijftig maakt. Ze bouwt de sculpturen op uit gestapelde houten kistjes en kratten, die ze vervolgens vult met oude spullen die ze verzamelt in de straten van New York. Door de gehele constructie zwart te schilderen, verenigt ze de verschillende elementen tot een krachtig geheel.
“Toen ik verliefd werd op zwart, bevatte het alle kleuren. Het was geen ontkenning van kleur. Het was een acceptatie. Want zwart omvat alle kleuren. Zwart is de meest edele kleur van allemaal.”
“. . . Zwart water . . . is ook bijna terloops ontstaan. Als ik 's nachts op de Prins Hendrikkade liep, schenen de straatlantaarns met rozig licht op dat water, zodat het bijna zwart leek. Een beetje unheimlich. Dat soort schoonheden grijpt mij aan.”
PAINT IT BLACK - THE ROLLING STONES
De titel Paint it black verwijst naar het gelijknamige nummer uit 1966 van de Rolling Stones maar moet, evenmin als in het nummer, niet al te letterlijk worden genomen. Het nummer verwijst naar persoonlijk leed, maar ook naar de onvrede van een jonge generatie met de toenmalige politieke en maatschappelijke verhoudingen. Dezelfde onvrede die ook leidde tot grote omwentelingen in de kunst. De meeste kunstwerken in de tentoonstelling zijn ontstaan in dezelfde periode.